De maatschappij was toen niet anders dan nu en de eeuwen daarvoor. Er zijn zoveel meningen als mensen. Soms zijn er omstandigheden waardoor mensen kiezen voor politieke groeperingen die fout zijn. Zoals ook nu weer velen in Europa kiezen voor partijen met een racistische achtergrond, was dat in de oorlogsjaren niet anders. Vaak zijn de redenen niet eens zo onbegrijpelijk: verkeerde en valse voorlichting, opruierij en beloftes aan mensen die het slecht hebben. Zo kozen bijvoorbeeld velen voor een lidmaatschap van de NSB omdat ze dan hoopten niet naar Duitsland te hoeven voor de zogenaamde ‘Arbeitseinzats’, of omdat ze dachten op die wijze makkelijker werk te kunnen krijgen of minder last te zullen hebben van de gevolgen van de bezetting. Een bekende term uit die tijd was ‘Brood-NSB-ers’. Deze mensen hadden eigenlijk helemaal geen politieke bedoelingen en wisten vaak nauwelijks wat de NSB was. Het is een bekend feit, dat in Maas en Waal zelfs uit deze groepering mensen omgebracht werden die bij razzia’s waren opgepakt. In naam NSB-ers dus, maar in feite gewone Nederlanders die hun dorpsgenoten niet verraadden en dit met de dood moesten bekopen. Ook in ons eigen dorp kennen we mensen die pro-Duits genoemd werden, maar waarvan we tijdens het onderzoek aan de hand van voorbeelden hebben kunnen vaststellen, dat ze misschien wel een bepaalde politieke voorkeur hadden richting Duitsland, maar nimmer andere dorpsbewoners verlinkten. In tegendeel zelfs; er zijn voorbeelden waar men mede samenspande tegen de Duitse bezetter! Daarmee is niet goed gepraat, dat men destijds een foute keuze maakte door lid te worden van de NSB. Maar de grens of mensen goed of slecht zijn valt niet samen met de partij waar ze toe behoorden. Ook onder verzetsmensen zaten individuen die geen goede mensen genoemd konden worden, hoewel ze aan de goede kant van de streep vochten.
Er waren echter ook fanatiekelingen die het niet schuwden openlijk lid te zijn van de gevreesde en gehate SS, of die achterbaks mensen aanbrachten. Ook dat soort was vertegenwoordigd in Wamel en omgeving. Hoewel dat zeer moeilijk is na te gaan, er zijn hierover nauwelijks documenten bewaard gebleven, is het wel duidelijk, dat met name deze lieden niet vrij uitgaan bij bepaalde acties waarbij bevrijders en Wamelse mensen het leven lieten. Zij zijn achteraf duidelijk wèl medeschuldig geweest aan het ter dood brengen van hun eigen mededorpelingen! Gelukkig was hun aantal in Wamel zeer klein.
We schreven al, iedere oorlog is een wreed bedrijf. Destijds vocht men voor idealen, een betere wereld, gerechtigheid. Zeer velen voelden dat althans zo. Zij die de oorlog bewust hebben meegemaakt vragen zich nu, zoveel jaren later, af wat er van die hoge verwachtingen is uitgekomen. Niet veel, want er is nog steeds oorlog en we balanceren feitelijk nog immer op een uiterst dun koord van vrede. Er wordt in de wereld vaak om onbegrijpelijke zaken op leven en dood gevochten.
Vrijwel direct na de Tweede Wereldoorlog hebben veel jonge Nederlanders dat ondervonden. Zij werden in schepen geladen en naar Nederlands Indië gebracht om daar ‘Hun vaderland te dienen…’